Anarşi kelimesi Yunanca yönetim anlamına gelen “archos”  kelimesi ile olumsuzluk eki olan “an” kelimesinin bileşkesinden oluşur. Anarchos ya da anarşizm “yönetimsiz” demektir ve çoğunlukla “merkezi” bir yönetimin var olmadığı durumu ifade ederken kullanılır. Bugün dijital sistemlerin yaygınlaşması merkezi yönetimi, koordinasyon ihtiyacını ve tanımlılığı ortadan kaldırıyor. Peki, devletler bundan neler öğrenebilir?


Linus Torvalds, bir yazılıma sahip olan herkesin aynı kodları geliştirme ve üzerinde değişiklik yapma hakkına da sahip olduğunu düşünerek Linux işletim sistemini kurdu.  Microsoft, Adobe, Photoshop gibi kuruluşlar oluşturdukları yazılımların kaynak kodlarını ve değiştirme hakkını sadece tespit edilmiş ve doğrudan ana merkeze bağlı belirli adetteki yazılımcıya teslim ederek bu sayede internetteki feodel düzeni korurken, Torvalds, “kullanan yönetir” anlayışı ile bu kodları ve değiştirme hakkını dileyen herkese açtı. Linux bünyesinde geliştirilen “GitHub” sistemi ile tüm dünya genelindeki yazılımcılar birbirlerine bağlı olarak istedikleri an ana koda ulaşıp değişiklik yapabiliyor ve bu değişiklikler için sistem her defasında özel bir imza oluşturarak olası çakışmaları otomatik olarak engelliyordu. GitHub sayesinde birbirinden haberi olmayan onbinlerce yazılımcı aynı sistem üzerinden ortak çalışma yürütebildi. Benzer anlayışla 1993 yılında Yukihiro Matsumoto  tarafından özgür yazılım dili olarak kurulan Ruby, dünya genelindeki yazılımcıları birbirine bağlayarak yazılım üretimi yapıyordu.  Tüm bu sistemler “koordinasyonsuz çalışma” biçimini doğurdu, geliştirdi ve merkeziliyetçiliği ortadan kaldırdı. Bütünen tanımlar ve kalıplardan da oluşan yapılar değillerdi çünkü bu sistemler bünyesinde insanları ve haliylen “duygusal zekayı” barındırıyorlardı. Herkesin birbirine yatayda bağlı olduğu bir düzen çok da tanımlı olamazdı. Tıpkı kuantum teknolojileri ve qubitler gibi sadece 1 ya da 0 yanıtı ile değil bunların üst üste gelmesiyle de yanıtlar verebilen sistemler gibi.

Peki, demokrasiler ve kanun yapıcılar bu değişimi kendilerine nasıl rol model alabilirler? Merkezi yönetimler direksiyonu tamamen vatandaşlarına bırakır mı? Kanun yapıcılar tüm kanun tasarılarını yayımladıkları bir çeşit “Wikipedia” sistemi ile tüm vatandaşlarının müdahale ve geliştirmesine, ortak tartışmalar ve çalışmalar ile iyileştirebilmesine imkân tanıyacak bir sistem kuracak mı? Şirketlerin hiyerarşik organizasyonları açık kaynak kodları ve internet teknolojilerinden etkilenerek yataylaştı, merkezileyitçilikten uzaklaştı ve kalıplarını kırarak tanımsızlaşmaya (gerçekten özgürleşmeye) başladı. Ya devletlerin yapıları? Gelecek anarşizmle mi gelecek?